
COVID-19 Pandemisi sürecinde #GenderPandemic ile pandemi konusunu toplumsal cinsiyet ekseninde tartışan araştırmalar, fikir yazıları, raporlar, savunuculuk aktiviteleri gibi birçok alanda hem Türkiye’yi hem de uluslararası alanı kapsayan bir izleme faaliyeti sürdüren SU Gender Araştırma Merkezi, Aralık 2020 tarihli “COVID-19 Pandemisi Sürecinde Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları İzleme Raporu”nu yayınlandı.
Merkez asistanlarından Aslı Aygüneş ve Oğuz Can Ok’un kaleme aldığı izleme raporu, Mart-Eylül arasında altı ay boyunca yapılan izleme çalışmasının hasadı niteliğinde. Bu raporla pandemi sürecinde yaşanan deneyimler, sorunlara karşı üretilen çözümler ve hali hazırda çözüm/dayanışma bekleyen alanlar dört ana başlık altında derlendi:
(1) Pandemi Gölgesinde Toplumsal Cinsiyet Temelli Eşitsizlikler,
(2) Toplumsal Cinsiyet Temelli Şiddet ve Pandemi,
(3) Haklara Erişim ve Pandemi,
(4) Ekonomik Özgürlükler ve Pandemi.
Sağlık hakkına erişim bağlamında, COVID-19 Pandemisi sürecinde Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı (CSÜS) hizmetlerine erişimin durumu ve yaşanan sorunlar değerlendirildi. Raporda kadınların CSÜS hizmetlerine başvurularının azalmasına paralel olarak doğum kontrol ve korunma yöntemlerine olan erişimin de pandemi döneminde karantina gibi uygulamalarla azaldığı gözlemlendi. Düşük gelirli ve gelişmekte olan ülkelerdeki kadınların %55’inden az bir kesimi korunma yöntemlerine erişebiliyorken, pandeminin bu erişim sıkıntısını arttıracağı öngörüldü. Türkiye’de LGBTİ+’ların cinsel sağlık ve üreme sağlığına erişimde pandemi döneminde yaşadıkları sıkıntıları Genç LGBTİ+ Derneği’nin araştırması raporladı. Pandemi döneminde araştırma katılımcılarının %23’ü sağlık sistemine ve ilaçlara erişimde zorlandı; HIV ve HPV gibi enfeksiyonlar için verilen ilaçları yazdırmada, kan tetkiki yaptırmada ve doğum kontrol hapına devam etmede sorun yaşadı.
Rapor pandemi döneminde toplumsal cinsiyete bakışın, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerine dair deneyimlerin ve toplumsal cinsiyet eşitliği savununuculuğunun farklı boyutlarını inceliyor. Kadınlara ve LGBTİ+’lara yönelik şiddet ile ilgili yürütülen veri toplama çalışmalarına, kişilerin sağlık ve eğitim haklarına erişimleri sırasında karşılaştıkları toplumsal cinsiyet kaynaklı sorunlara, pandemi döneminde yaşanan ekonomik eşitsizliklere, ve bu sorunların çözümü için üretilen hızlı çözümler ile bu sorunların kalıcı olarak çözülmesi için ortaya konan politika önerilerine değinildi.
Rapora buradan erişebilirsiniz.