HIV ve AIDS hakkında neler biliyorsun? (II)

HIV ve AIDS, hakkında en çok yanlış bilgiye ve mite sahip olduğumuz cinsel sağlık konularından biri. HIV ve AIDS hakkındaki güncel bilimsel bilgileri yaygınlaştırmak ve HIV’le yaşayanlara yönelik ayrımcılığı sona erdirmek için her yılın 1 Aralık günü Dünya AIDS Günü olarak kabul ediliyor ve ay boyunca HIV ve AIDS hakkında farkındalık ve bilgilendirme çalışmaları yapılıyor. Peki sen HIV ve AIDS hakkında neler biliyorsun? HIV’in tedavisi nasıl yapılıyor, nerelerde HIV testi yaptırabilirsin, HIV testin pozitif çıkarsa ne yapmalısın? Bu soruların cevaplarını senin için derledik.

HIV’in tedavisi var mı?

HIV enfeksiyonun etkenlerini tamemen ortadan kaldıracak bir tedavi olmasa da bu etkenleri kontrol edebilecek etkili tedaviler bulunuyor. Bu tedaviler sayesinde HIV’le yaşayan biri enfeksiyon olmadığında beklenene benzer bir yaşam kalitesi ve uzunluğunda yaşamını sürdürebiliyor. 

HIV’in tedavisinde neler kullanılıyor?

HIV enfeksiyonunun tedavisinde vücutta HIV üremesini bloke ederek HIV enfeksiyonuna karşı çalışan antiretroviral ilaçlar kullanılıyor. HIV’le yaşayan biri etkili antiretroviral tedavi aldığında, HIV enfeksiyonunun aktarımı mümkün olmuyor. 

Antiretroviral ilaçlar etkili mi?

Antiretroviral ilaçların etkili bir kombinasyonu, kandaki HIV miktarını azaltarak ve CD4-pozitif hücrelerin (beyaz kan hücrelerinin) sayısını artırarak HIV’le yaşayan insanların uzun, sağlıklı ve üretken yaşamlar yaşamasını sağlıyor. Antiretroviral ilaçların uzun süre etkili olabilmesi için ise farklı antiretroviral ilaçların kombine edilmesi gerekiyor. Bu tedavi yöntemi, kombinasyon tedavisi olarak da adlandırılıyor. Çalışmalar, bir ilacın tek başına alındığında bir süre sonra virüsün ilaca karşı direnç kazandığını gösteriyor. İki veya daha fazla antiretroviral ilaç birlikte alındığında ise direncin gelişme hızı önemli ölçüde azalıyor. 

Etkili antiretroviral tedavi sayesinde HIV aktarımı da önleniyor. Diğer bir ifadeyle, HIV’le yaşayan biri etkili antiretroviral tedavi alıyorsa ve viral yükü baskılanmışsa HIV artık cinsel ilişki yoluyla aktarılamıyor. Bu noktada, antiretroviral ilaçların yalnızca bir sağlık uzmanı tarafından reçete edildiği şekilde kullanılması gerektiği de unutulmamalı.

HIV testi nedir?

HIV testi, birinin HIV’le enfekte olup olmadığını ortaya çıkaran bir testtir. HIV testleri ile HIV’e yanıt olarak bağışıklık sistemi tarafından üretilen antikorları tespit edilebiliyor. Çoğu insan için bu antikorların gelişmesi bir ay sürüyor ve antikorlar kanda veya ağız sıvısında bulunabiliyor.

Olası temastan sonra HIV testi yaptırmak için ne kadar beklemeliyim?

Genelde HIV testi yaptırmak için olası temastan sonra üç ay beklemen öneriliyor. HIV antikor testleri çok hassas olsa da kullanılan teste bağlı olarak iki aya kadar bir pencere dönemi (enfeksiyona karşı saptanabilir antikorların ortaya çıkması için gereken süre) bulunuyor. Günümüzde kullanılan en hassas anti-HIV testleri söz konusu ise pencere dönemi yaklaşık olarak üç hafta sürüyor, daha az duyarlı testler kullanılırsa bu süre uzayabiliyor. 

Neden HIV testi yaptırmalıyım?

HIV statünü bilmenin iki önemli faydası var. HIV ile enfekte isen tedaviye hemen başlayabilirsin ve HIV’in başkalarına aktarımını önlemek için gerekli önlemleri alabilirsin. HIV’le enfekte değilsen de gelecekte kendini HIV aktarımından nasıl koruyacağını öğrenebilirsin. 

Nerede test yaptırabilirim?

Test yaptırmak için devlet hastanelerinin enfeksiyon birimlerinden randevu alabilirsin. Bunun dışında bazı belediyelerin Gönüllü Danışmanlık ve Test Merkezlerinde (GDTM) de HIV testi yaptırabilirsin. Ayrıca, bağlı bulunduğun Aile Sağlığı Merkezinde de HIV testi yaptırabilirsin. Daha fazla bilgi almak için şu içeriğimize de bakabilirsin.

HIV testim pozitif çıkarsa ne yapmalıyım?

Yeni tedaviler sayesinde HIV’le yaşayan insanlar artık uzun ve sağlıklı hayatlar sürebiliyor. Bu noktada HIV’i nasıl tedavi edeceğini bilen bir doktorun olduğundan emin olman çok önemli. HIV tanısı aldığında neler yapman gerektiğini daha ayrıntılı öğrenmek için şu içeriğimizi de okuyabilirsin.

HIV testimin negatif çıkması ne anlama geliyor?

Negatif bir test sonucu, test sırasında kanında HIV antikorlarının bulunmadığı anlamına geliyor. Bununla birlikte bağışıklık sisteminin bir kan testinde enfeksiyonu gösterecek kadar antikor üretmesi üç ayı bulabileceğinden yine de enfekte olma olasılığı var, bu nedenle daha sonraki bir tarihte yeniden test yaptırman öneriliyor. 

Yararlanılan kaynaklar: https://www.unaids.org/en/frequently-asked-questions-about-hiv-and-aids