Esenliğin için beş öneri

Esenlik nedir? Esenlik halini artırmak için neler yapılabilir? 17 Mayıs Derneği‘nin LGBTİ+ aktivistlerin ve kurumların esenlik halini artırmak amacıyla 2021 yılında başlattığı Esenlik Programı’nın Koordinatörü Aras Örgen’in derlediği beş esenlik önerisi…

Esenlik, kişinin kendisini iyi hissetmesi ve iyi işlev görmesinin birleşimi olarak tanımlanabilir. Mutluluk ve memnuniyet gibi olumlu duyguların deneyiminin yanı sıra kişinin potansiyelinin gelişimi, kişinin hayatı üzerinde bir miktar kontrol sahibi olması, bir amaç duygusuna sahip olması ve olumlu ilişkiler yaşaması da esenlik ile ilişkilidir. Kişinin kendi yaşamıyla birlikte; sosyal, ekonomik, politik ve çevresel bağlamlarda düşünüldüğünde anlamlı hale gelen ve arzu edilen, bireyin kendi iç benliği ile dış çevresi arasında sürekli bir diyalog içinde olduğu dinamik bir durumdur. Aynı zamanda yaşamın farklı evrelerindeki (çocukluk, gençlik, yetişkinlik, orta yaş ve yaşlılık) bireysel deneyimlerin birikiminden etkilenen bir süreçtir. 

Tüm bu etmenler düşünüldüğünde, bireysel düzlemde esenlik kişinin; fiziksel, duygusal, ilişkiler, yetkinlikler, anlam ve zihniyet boyutları ile ele alınan ve her bir boyutun kendi içinde ve birbirleriyle tutarlı ve dengeli gelişimine izin veren bir yaşam biçimini tanımlıyor. Fiziksel boyut; güvenli bir alan, beden ile ilişkimiz, otonom sinir sistemimizin tepkileri, temel ihtiyaçlarımız, duygusal boyut; pozitif ve negatif duygulara dair farkındalık, otokontrol, sorumluluk ile birlikte, duyguları tanıma ve işleme, zihniyet boyutu; inanışlar, değerler, beklentiler ve motivasyonlar, ilişkiler boyutu; kendimiz ve başkaları ile kurduğumuz ilişkiler, yetkinlik boyutu; profesyonel ve sosyal becerilerimiz, anlam boyutu ise hayata bakış açımız, varlığımızın anlamı ve farkındalığını içeriyor. Esenlik kavramı birey üzerinden değerlendirilebildiği gibi toplum veya topluluklar/gruplar için de değerlendirilebilir. Bireysel düzlemde esenlik kişinin yaşam hikayesi veya yaşamın getirdiği dinamiklere göre değişiklik gösterebilir. 

Kendi esenliğin üzerine düşünürken bu altı boyutu akılda tutmak ve her bir boyuta dair kendini analiz etmek, esenliğine dair yapabileceğin çalışmanın başlangıç noktası olabilir. Esenliğin için beş öneri ise şöyle sıralanabilir:

Diğer insanlarla iletişime geçmek – bağlanmak 

İyi ilişkiler esenliğin ilişkiler ve zihniyet boyutları için önemlidir. Aidiyet ve öz değer duygusu oluşturmana yardımcı olur. İlişkilerde olumlu deneyimleri paylaşmak, duygusal destek sağlamak ve başkalarının desteklerine izin vermek sana iyi gelebilir.

Fiziksel aktif olmak – kendi sınırların içinde 

Fiziksel olarak aktif olmak sadece fiziksel sağlığına ve zindeliğine değil, ayrıca zihinsel sağlığına da iyi gelebilir. Fiziksel olarak aktif olmak; özgüvenini yükseltebilir, hedefler veya zorluklar belirlemene ve bunlara ulaşmana yardımcı olabilir, beyninde ruh halini olumlu yönde değiştirmeye yardımcı olabilecek kimyasal değişikliklere neden olabilir. 

Yeni beceriler öğrenmek

Araştırmalara göre, yeni beceriler öğrenmek esenliğini olumlu yönde etkileyebilir. Yeni beceriler, kendine olan güveni artırmaya ve bir amaç duygusu oluşturmana yardımcı olur, başkalarıyla bağlantı kurmanı sağlar. Bunlar yepyeni alanda bir beceri olmasa bile öğrenmeyi hayatının bir parçası haline getirmene yardımcı olabilir. 

Başkalarına destek vermek  

Araştırmalar, destek verme ve nezaket eylemlerinin esenliğini iyileştirmeye yardımcı olabileceğini gösteriyor. Başkalarına destek vermek, olumlu duygular ve ödül duygusu yaratır, bir amaç ve öz değer hissi verebilir, diğer insanlarla bağlantı kurmana yardımcı olabilir. 

Diğer insanlara karşı küçük nezaket eylemleri veya yerel topluluğunda gönüllü olmak, bir başlangıç olabilir. Birine senin için yaptığı bir şey için teşekkür etmek, arkadaşlarına, ailene veya iş arkadaşlarına nasıl olduklarını sormak ve gerçekten cevaplarını dinlemek, desteğe ihtiyacı olan arkadaşlarınla vakit geçirmek, tanıdığın birine yardım etmeyi teklif etmek örnek olabilir. 

Şimdi ve burada olmak – Mindfulness

İçinde bulunduğun ana daha fazla dikkat etmek esenliğine iyi gelebilir. Anda olmak düşüncelerini ve duygularını, bedenini ve çevrendeki dünyayı içerir. Bazı insanlar bu farkındalığı “mindfulness” olarak adlandırır. Mindfulness, hayattan daha fazla zevk almana ve kendini daha iyi anlamana yardımcı olabilir. Hayat hakkında ne hissettiğini ve zorluklara nasıl yaklaştığını olumlu yönde değiştirebilir.