Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığıyla İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar

Cinsel sağlık ve üreme sağlığıyla (CSÜS) ilgili bildiğimizi sandığımız bazı şeyler, doğru ve güvenilir bilgiye erişim olanaklarının kısıtlı olması ve cinselliğin toplumda bir tabu olarak görülmesi gibi nedenlerle gerçeği yansıtmadığı halde doğru olarak kabul edilebiliyor. Bu kabullenişler zamanla bir mit haline geliyor olsa da bu mitleri yıkarak doğruları öğrenmek, cinsel sağlık ve üreme sağlığı haklarımızı bilmek ve talep etmek oldukça önemli.

CSÜS konusunda doğru bilinen bazı yanlışları derledik:

→ “Jinekolojik muayene, kızlık zarını (himen) bozar, bu nedenle ergenlik döneminde yaptırılmamalıdır.”

Bu yaygın inanışın aksine, himen jinekolojik muayene ile bozulmaz ve zarar görmez, çünkü esnek yapılı bir dokudan oluşur. Öte yandan, 18 yaşından itibaren jinekolojik muayeneye giderek, ileride ortaya çıkma ihtimali bulunan birçok sağlık sorununun önüne geçebilirsin.

→ “Uzun zamandır tek bir cinsel partnerim var, o halde cinsel yolla aktarılan enfeksiyon testlerini yaptırmama gerek yok.”

Cinsel yolla aktarılan enfeksiyonların pek çoğu belirti göstermiyor ve hem tek eşli hem çok eşli bireylerde görülebiliyor. Daha önce cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlar için herhangi bir test yaptırmadıysan bel soğukluğu, Hepatit B, frengi ve HPV, HIV  için test yapman senin ve partner(ler)inin sağlığı açısından oldukça önemli.

→  “Bir insanın gey, lezbiyen, biseksüel ya da trans olduğu davranışlarına bakarak anlaşılabilir.”

Bir insanın cinsel yönelimi davranışlardan her zaman anlaşılmayabilir. Gey, lezbiyen, biseksüel veya trans bireyler erkeksi (maskülen), kadınsı (feminen) ve androjen davranışlardan herhangi birini veya birkaçını gösterebilir. Cinsel rol ve davranışlar, cinsel kimliğin bağımsız bir parçasıdır ve bireylerin cinsel yönelimiyle ilişkili olmak zorunda değildir.

→ HIV, en çok eşcinsel ilişkilerde aktarılır. 

Cinsel yolla ve kan yoluyla aktarılan HIV, partnerlerin cinsel yöneliminden bağımsız olarak herkes arasında aktarılabilir. “Türkiye’de Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Durum Analizi Raporu”na göre, Sağlık Bakanlığı’nın 2019 yılı HIV ve AIDS verilerinde vakaların yüzde 47,8’inin cinsel yolla aktarıldığı, cinsel yolla aktarılan vakalardan yüzde 68,9’unun bulaş yolunun da heteroseksüel cinsel ilişki olduğu görülmüştür. Diğer bir deyişle, HIV’in en çok eşcinsel ilişkilerde aktarıldığına dair bir veri ya da kanıt yoktur.

→ “Sakatların/Engellilerin cinsel yaşamı olmaz.”

Cinsellik, herkes için olduğu kadar sakatlar/engelliler için de önemlidir. Sakatlar/Engelliler da/de güvenli cinsel ilişkiler kurmak, rutin jinekolojik kontrollere gitmek ve kontraseptif yöntemlerle ilgili doğru ve güvenilir bilgiye erişmek gibi CSÜS haklarına sahiptir.

 → “İki prezervatif kullanmak birinden daha iyi koruma sağlar.”

İki prezervatif kullanmak aslında daha fazla sürtünmeye yol açarak prezervatiflerin etkisini azaltabilir ve prezervatiflerden birinin ya da her ikisinin de yırtılmasına ve  işlevini kaybetmesine yol açabilir.  Aile Sağlık Merkezlerinden kondom/prezervatif kullanımıyla ilgili daha detaylı bilgi talep edebilirsin.

→ “Sevişmeyi başlatan kadın ahlaksızdır.”

Sevişmeyi başlatan kadının ahlaksız olduğu miti, kadınları pasifize eden yanlış inanışlardan biridir ve kadınların cinsel arzulara sahip olmasının yarattığı korkuya dayanır. Oldukça eski dönemlerden kalma bu yanlış inanış, bilinç düzeyinde aşılmış görünse de birçok erkek, kadın partnerlerinin cinsel ilişkiyi başlatmasından rahatsız olabilir. Bu yanlış inanış nedeniyle kadın sadece erkek partnerinin istediği zaman ve onu memnun etmek için ilişkiyi kabul etmeye kendini koşullandırır. 

→ Sevişmek, cinsel birleşme demektir.

Bu düşünceye inanan biri, sevişmenin cinsel birleşme dışındaki yönlerini ihmal eder ve cinsel yaşamın zevklerini sınırlamış olur. Cinsel yaşamın birleşme dışında keşfedilebilecek yönleri vardır. Ayrıca böyle düşünen biri, cinsellikte öncelikleri farklı olabilecek partner(ler)ini hayal kırıklığına uğratarak cinsel ilişkiye katılmamasına ve zevk alamamasına yol açabilir.

→ Sevişmek için penisin sertleşmesi gerekir.

Sevişmeye başlamak için penisin sertleşmesi beklenir oysa penisin sertleşmesi cinsel istek duyulup bir cinsel etkinliğe başlandığında cinsel uyarılmayla ortaya çıkar.